StuCom0030

En dan moet ik nog iets zeggen: ik ben geen theoloog en heb maar een zeer beperkte kennis van de Bijbel. Toen Kees Slijkerman mij vroeg, twijfelde ik al ernstig of ik een goede inleiding kon geven, maar na het lezen van de brochure van Klaas heb ik opnieuw contact met Kees gezocht en mijn opdracht terug gegeven.

En nu sta ik hier toch. Om verschillende redenen.

1) Ik zal wat voorzetten geven en daar kunnen we dan samen over uitwisselen. Aanvullingen zijn welkom.

2) Ik heb toch wel enige ervaring met het bidden met zieke mensen.

3) Iemand moet gewoon wat voorzetten geven voor een gesprek.

DOOR DE EEUWEN HEEN

De Rooms Katholieke traditie heeft altijd vastgehouden aan de overtuiging dat, met name als antwoord op een gebed, God soms genezingen schenkt die verder gaan dan men normaal gesproken zou kunnen verwachten. Wel is er na Jezus tijd en in de eerste eeuwen van de Kerk geleidelijk aan een tendens gegroeid waar deze genezingen voor een groot deel in verband gebracht werden met het aanroepen van heiligen en met pelgrimstochten. Rooms-katholieken waren niet meer gewoon om genezingen te verwachten als antwoord op het gebed van gewone gelovigen.

NIEUWE TENDENS

De laatste 30 jaar is er een andere tendens aan het ontstaan onder invloed van de charismatische vernieuwing. Zo is het in gebedsgroepen heel gewoon geworden om te bidden voor genezing zowel voor lichamelijke als innerlijke genezing. Maar zou je willen gaan bidden voor een zieke, die wel katholiek is maar niet in een gebedsgroep zit, die je thuis of in een ziekenhuis bezoekt, dan moet je toch wel eerst het een en ander uitleggen. Het is al heel wat als je gewoon kunt zeggen als je weggaat: 'Ik zal voor je bidden'.

Het is misschien hier de goede plaats om te vermelden dat hartelijke aanwezigheid en gewone (ja wat heet gewoon?) nabijheid, soms al genezend werken voor mensen. Ieder van ons die wel eens in het ziekenhuis gelegen heeft, heeft het verschil ervaren van verplegend personeel dat warm en vriendelijk tegen je was of wat in zichzelf gekeerd zijn werk liep te doen. Het is een groot verschil of iemand een spuit in je bil gooit of je vriendelijk vertellend een injectie geeft.

ALS JE MET IEMAND GAAT BIDDEN OM GENEZING

Maar als je dan, in een groep of vanuit een pastoraal gesprek of vanuit welke situatie dan ook, gaat bidden met mensen voor lichamelijke genezing, dan is het wel erg belangrijk om van tevoren verschillende zaken goed duidelijk te maken. Ik zal een aantal punten noemen.

1) Het belangrijkste is waarschijnlijk: geen valse hoop wekken. Genezingen op gebed gebeuren; maar vaak is er ook na gebed geen echte lichamelijke genezing. Wel groeit door goed voorbereid gebed - meestal - vertrouwen en overgave. De zieke ervaart vaak dat God zelf er op ongeveer dezelfde manier bij betrokken is als de persoon die voor hem of haar bidt. En dat brengt ons bij punt 2.

2) Veel mensen geloven of denken dat God de schuld is van ziekte en dood. Ze zijn daarom ook boos op Hem. Aan ons om uit te leggen dat God juist van den beginne een heel ander plan had met de schepping en dat het het kwade, of de duivel is waardoor ziekte en dood in de wereld komen. Vaak moeten we ook uitleggen dat er een verschil is tussen wat God wil en wat Hij toelaat, en dat Hij onze vrije wil respecteert e.d.

3) Het is goed om het gebed te richten op meer geloof en vertrouwen op God en daarbij de vraag om genezing in te sluiten. De diepste genezing vindt plaats als we God in alles durven vertrouwen en vanuit echte verbondenheid met God kunnen gaan leven. Je komt dan meer op het spoor van genezing van de hele mens: geest, psyche en lichaam.

4) Geloof van de zieke is van belang, maar het is misdadig om te zeggen dat iemand niet geneest door gebrek aan geloof. Het is natuurlijk prima dat de zieke een verwachtingsvol geloof heeft en weet dat God kan genezen. Dat leidt naar het volgende punt.

5) Als iemand niet geneest is dat zeker geen signaal dat God niet bij de zieke betrokken is. Bevrijd de mensen van een God die van boven uit als een heerser genezingen zit uit te delen volgens een rare willekeur.

6) In dit kader past ook dat genezingen verder strekken dan degene die genezen wordt. Genezingen hebben ook - of moet ik zeggen vooral - een tekenwaarde.

7) Je kunt ook spreken over het feit dat je als zieke je lijden kunt verbinden met het lijden van Jezus; dat je je lijden kunt opdragen voor een bepaalde intentie. Op deze manier kun je je lijden zin geven en geloven dat je lijden vrucht kan dragen. Want los van Christus is lijden zinloos. Maar eerst moet je natuurlijk alles doen om te genezen. Ik weet dat iedere zuster van moeder Teresa tot voor enkele jaren terug "gekoppeld" was aan een zieke of gehandicapte medemens, die zijn of haar lijden opdroeg voor het werk van deze bepaalde zuster.

GOED LUISTEREN

Al deze punten, en waarschijnlijk nog een stel andere, moeten een plaats hebben in onze liefdevolle aanwezigheid bij de zieke mens; wij moeten met compassie aanwezig zijn. Compassie is dan meer dan medelijden zoals wij dat in de tegenwoordige tijd beleven. Compassie heeft te maken met helemaal aanwezig zijn voor de ander, zijn of haar pijn meevoelen en op dat moment ook meedragen. Heel goed luisteren ook. Ook luisteren naar de woorden achter de woorden. Luisteren ook naar de H. Geest. Soms is het nodig om een stil moment in te lassen juist daarvoor. Vragen ook aan de zieke en/of aan de Geest, om de diepere oorzaken aan het licht te brengen, als die er zijn. Soms kan er pas genezing optreden na vergeving, soms zijn ziektes het gevolg van psychische problemen.

Van daaruit kunnen we dan, als de zieke er voor open staat, gaan bidden. Invoelend bidden. Verwoordend wat we gehoord hebben. Voor God brengend ook de verlangens, onmacht en worstelingen van de zieke. En ik vind dat je in zo’n kader altijd om genezing mag vragen.

Misschien overbodig om te zeggen, maar wij bidden in de charismatische vernieuwing dan onder handoplegging.

Je mag of moet oproepen tot het ontwikkelen van trouw in gebedsleven, lezen in de Bijbel (bijbelteksten zijn geweldig goede medicijnen; bijv. Wijsheid 16 vers 12) en sacramenteel leven. Dit kan ook inhouden je afkeren van grote zonden en opnieuw achter je doopsel gaan staan.

GAVEN VAN GENEZING EN WOORDEN VAN KENNIS

Waar blijven de charisma’s? Daar wil ik nu kort iets over zeggen.

Kijken we naar Jezus en zijn eerste volgelingen dan zien we dat gaven van genezing, en ook het charisma van woorden van kennis, volop functioneerden.

In mijn omgeving zie ik maar weinig mensen die in zo sterke mate deze gave of gaven hebben. Eerder moet ik zeggen dat bij sommigen wel eens iemand geneest als hij of zij voor een zieke bidt. Wel ken ik meerdere mensen die het charisma van woorden van kennis ontvangen hebben. Een woord van kennis is een ingeving van de geest, waardoor je kennis hebt van iets wat je eigenlijk niet had kunnen weten. Bijvoorbeeld kennis van een bepaalde genezing die God op dat moment aan iemand geeft. Degene die dat woord van kennis krijgt en uitspreekt weet niet op wie het woord van toepassing is. In grotere bijeenkomsten en in retraites maken we dikwijls mee dat God via dit charisma genezingen aankondigt en bewerkt. Bevestigingen van de uitgesproken woorden is nodig. Niet 100 procent (soms zijn de woorden te intiem of kan de bevestiging pas veel later gegeven worden), maar 50 procent bevestiging is toch wel nodig denk ik.

Als je vanuit persoonlijk pastoraat voor genezing bidt, vinden wij in de katholieke charismatische vernieuwing dat je heel voorzichtig moet zijn met woorden van kennis. Er zijn in het verleden teveel genezingen beloofd. Ik heb zelf een keer meegemaakt dat er een jonge vrouw bij ons in de gebedsgroep kwam, ze had een ernstige vorm van kanker. Maar zo vertelde ze, er was voor haar gebeden en er was genezing beloofd door God. Ze heeft dat tot haar dood (twee maanden later) geloofd. Dit heeft veel ongeloof veroorzaakt in haar omgeving.

Maar waarschijnlijk kent ieder van ons dit soort voorbeelden. Wij zeggen dus dat degene die met mensen bidt het beste eventuele woorden van kennis in het gebed kan verwerken, in plaats van die woorden van kennis uit te spreken. We hebben het idee dat de uiteindelijke uitwerking hetzelfde is en dat we hierdoor geen misplaatste verwachting scheppen.

CHARISMATISCH GELOOF

Er is een charisma waar je wel genezing mee mag aankondigen. Dat is als de Heer in een concrete situatie een charismatisch geloof geeft dat iemand zal genezen. Personen die dit wel eens ervaren hebben weten dat zoiets veel verder en dieper reikt dan alleen medelijden of verlangen van de bidder dat die ander maar zal genezen. Nee je weet praktisch zeker dat God dit wil gaan doen en je wordt ook zeer sterk van binnenuit gestuwd om vanuit dat geloof volhardend voor te gaan in gebed, maar ook om anderen mee te nemen in dat verwachtende geloof dat hier genezing zal plaats vinden.

SACRAMENTEN

Dan nog de sacramenten. Sacramenten zijn voor ons, als ik dat heel kort wil zeggen, een soort verdichtingplaatsen waarin we Jezus op een bijzondere manier kunnen ontmoeten.

Geen wonder dus dat Jezus meerdere sacramenten gebruikt om mensen genezing aan te reiken. Op de eerste plaats is er het sacrament van de zieken (gestoeld op Jac. 5,14-15); verder ook het sacrament van verzoening en de eucharistie.

NAZORG

Het is ook belangrijk om mogelijkheden te bieden om nazorg te ontvangen voor hen die dat wensen. Zeker na grote bijeenkomsten waarin om genezing is gebeden en waarin door woorden van kennis genezingen zijn aangekondigd.

Goed voorbereid mag je altijd bidden om genezing.

De zieke moet zelf ook iets doen.

Wees wijs in het gebruiken van charisma’s.

Ontvang Jezus' genezing ook in de sacramenten.